Lesbos

Mysterieuze kastanjebossen, uitgestrekte naaldwouden, ruige bergketens, twee grote binnenzeeën en een grillig gevormde kustlijn: het groene en vruchtbare Lesbos is een waar natuurparadijs. Het ligt in de Noord-Egeïsche Zee, heeft 85.000 inwoners en is met zijn 1630 vierkante kilometer en zijn 370 km kustlijn, het op twee na grootste eiland van Griekenland.

De bevolking houdt zich voornamelijk bezig met landbouw en veeteelt: door de bergen trekken gigantische schaapskuddes en de heuvels zijn bedekt met zo’n elf miljoen olijfbomen. Het eiland werd onsterfelijk gemaakt door dichteres Sappho, die al in de 7e eeuw voor Christus de schoonheid van haar geboortegrond bezong. Een schoonheid die 2700 jaar later nog steeds adembenemend is!

Cultuur: architectuur en volksfeesten

Lesbos heeft een veelbewogen geschiedenis, tal van bezetters lieten er hun sporen na: nederzettingen uit de bronstijd, tempelresten uit de oudheid, Romeinse aquaducten, vroegchristelijke kerkjes, Byzantijnse kloosters vol schitterende iconen, imposante Genuese forten, Turkse moskeeën en fraai beschilderde oriëntaalse herenhuizen.

Natuurlijk heeft ook op Lesbos de moderne tijd zijn intrede gedaan, met internet, email en smartphones. Toch is de bevolking nog steeds zeer traditioneel: oude recepten worden van moeder op dochter doorgegeven, gebruiken en volksfeesten in ere gehouden. Er gaat dan ook geen week voorbij of er is wel ergens een processie, een offerfeest of een paardenrace in traditioneel kostuum.

Flora: wilde tulpen en orchideeën

Door zijn gunstige klimaat en bodemstructuur heeft Lesbos een flora die tot de rijkste van de wereld behoort. De filosoof Theophrastus, die in de 4e eeuw voor Christus op het eiland leefde en beschouwd wordt als de grondlegger van de botanische wetenschap, beschreef er een groot aantal planten. Tot nu toe zijn er ruim 1500 soorten bekend, en vooral in het voorjaar is het eiland één geurige botanische tuin vol kruiden, klaprozen, wilde tulpen, anemonen en meer dan honderd verschillende orchideeën.

Met de zomer komt de tijd van de vruchten, in het najaar liggen de dichte loofbossen bezaaid met kastanjes, amandelen en walnoten. En altijd en overal glinsteren de zilveren blaadjes van de miljoenen olijfbomen.

Fauna: amfibieën en vogels

Lesbos wordt beschouwd als een van de beste vogelaarsgebieden in Europa: het is groot, heeft een zeer gevariëerd landschap en ligt op een belangrijke migratieroute; er zijn dan ook zo’n 350 vogelsoorten gespot, waaronder de zeldzame Smyrnagors.

Verder is het eiland rijk aan veel soorten vlinders, juffers en libellen. In poelen en riviermondingen leven talloze Kaspische beekschildpadden en Europese moerasschildpadden. Ook zijn er veel hagedissen, zoals de Egeïsche muurhagedis, de Hardoen en de Scheltopusik, en kikkers en padden, waaronder de Syrische knoflookpad.

Tot slot een aantal Aziatische slangensoorten, die in Europa tamelijk zeldzaam zijn. Ze zijn, op de Ottomaanse adder na, allemaal ongevaarlijk.

Geologie: versteend woud en heetwaterbaden

Lesbos is ook geologisch gezien bijzonder interessant: het bestaat uit de toppen van een verdronken plooiingsgebergte dat ooit de Balkan en Klein-Azië met elkaar verbond. Tijdens grote vulkaanuitbarstingen zo’n 17 miljoen jaar geleden werden delen van de oorspronkelijke kalk- en schistrotsen, hete as en brokken gloeiend lava de lucht ingeblazen en stroomde lava van verschillende samenstelling in fasen naar buiten. Uit deze tijd stammen een uniek versteend woud en een groot aantal geneeskrachtige heetwaterbronnen op het eiland.

Door latere aardbevingen werd Lesbos uiteindelijk gescheiden van Klein-Azië en kreeg het zijn huidige, driehoekige vorm. In 2012 riep de UNESCO het hele eiland uit tot beschermd geopark.

Culinair: olijfolie en ouzo

Op culinair gebied onderscheidt Lesbos zich sterk van de rest van Griekenland: ook de Grieken zelf roemen de keuken van het eiland. Zijn grillige vorm en contrastrijke natuur zorgen in elk seizoen in elke regio voor andere ingrediënten, en door zijn geïsoleerde ligging en eeuwenlange bezetting door de Turken zijn de bereidingswijzen zeer traditioneel: in vrijwel elk gerecht zijn dan ook invloeden uit Klein-Azië te proeven.

De heerlijke olie van de miljoenen olijfbomen werd gelauwerd met het predikaat ‘product met beschermde geografische aanduiding’ van de Europese Unie. Bovendien is Lesbos dankzij zijn uitmuntende anijs een ouzo-eiland bij uitstek: er worden tientallen soorten geproduceerd, elk met zijn eigen recept en eigen smaak.